“Het is eigenlijk ongelooflijk emotioneel,” zegt Lucasfilm-president Kathleen Kennedy over het afscheid van Indiana Jones. “Ik denk dat voor iedereen die betrokken is geweest bij alle films, het pas echt tot ons doordrong in Cannes, waar we de film met een publiek zagen en ons realiseerden dat dit echt het hoogtepunt was van zoveel werk, en dat we afscheid namen van dit iconische personage.”
Kennedy en haar man Frank Marshall maken al sinds het begin deel uit van het Indiana Jones verhaal. Marshall was producer voor Raiders of the Lost Ark uit 1981 en Kennedy werd genoemd als partner van Steven Spielberg.
Het duo heeft sindsdien aan elke Indy-film meegewerkt – en nu, 42 jaar later, ontmoet GamesRadar+ het duo om te praten over Indiana Jones and the Dial of Destiny, het vijfde en laatste deel voor de meest legendarische avonturier van Harrison Ford.
Een afspraakje met het lot
(Afbeelding credit: Disney/Lucasfilm)
Indy is terug voor een laatste zoektocht, maar Kingdom of the Crystal Skull uit 2008 leek het einde van de franchise inluiden door Indy een lang en gelukkig leven te geven waarin hij trouwde met Karen Allen’s Marion Ravenwood. “Ik denk dat dit meer Steven en Harrison waren, die allebei heel sterk het gevoel hadden dat ze de dingen niet echt hadden afgerond zoals ze wilden,” zegt Kennedy over waarom ze de franchise wilden herhalen na dat schijnbaar definitieve einde. “Belangrijker nog, voor Harrison en zijn personage, hij wilde een laatste hoofdstuk. Hij was er klaar voor; hij is 80 jaar oud, maar hij is in topvorm, erg bij elkaar. Hij was er nog niet helemaal klaar voor om afscheid te nemen – nu wel.”
Maar hoe graag Ford het personage ook weer wilde oppakken, Kennedy zegt dat hij die fedora alleen weer zou opzetten om een goede reden. “Het geweldige aan Harrison is dat hij niet terug zou zijn gekomen als hij geen verhaal en script had dat hij echt leuk vond en waar hij echt om gaf,” zegt ze. “En dat was waar we het het grootste deel van de tijd over hadden, gewoon proberen om dit verhaal goed te krijgen, proberen te vinden: ‘Wat zijn de waarden die zoveel betekenen voor iedereen die van deze serie houdt? Hoe brengen we dit tot een einde waarvan mensen echt het gevoel hebben dat het belangrijk is en iets toevoegt? Toen we dat eenmaal hadden, denk ik dat hij er erg in geïnvesteerd heeft om daaraan te werken.”
Maar terwijl Ford terugkeerde, gaf Spielberg de regie in handen van Logan-regisseur James Mangold, een primeur voor de franchise. Spielberg was echter nog steeds betrokken als uitvoerend producent – net als Indiana Jones-bedenker George Lucas.
“Ze hadden een schat aan kennis en ervaring over wat er eerder in deze films ging zitten,” zegt Kennedy over hun inbreng in Dial of Destiny. “Dat was enorm nuttig voor Jim [Mangold]. Jim stapte in een aantal zeer grote schoenen, en met hen erbij en wetende dat hij hen tweeën had om vragen te stellen als hij dat nodig had – hetzelfde met John Williams die hier deel van uitmaakt, en wetende dat hij de maestro had die de muziek terugbracht die we allemaal kennen en waar we van houden. Dat is wat ze alle drie inbrachten voor Jim en voor ons allemaal, zodat het voelt alsof het een zeer naadloze overgang is.”
Tijd en plaats
(Afbeelding credit: Disney/Lucasfilm)
Elke Indiana Jones film heeft een fantastisch artefact nodig dat geworteld is in een legende, en Dial of Destiny is niet anders. “Het is de mythologie,” legt Marshall uit. “Beginnend met de Ark van het Verbond, en wat de mythologie daarvan was, heeft elke film een enkele MacGuffin – of iets dat Indy probeert te vinden – en het publiek leert tegelijkertijd. Het is niet iets dat we verzinnen. Het is iets dat er in de geschiedenis is.”
Dial of Destiny draait om een apparaat uit een gebied uit het verleden dat de franchise tot nu toe onontdekt heeft gelaten: de Antikythera, een wetenschappelijk instrument uit het oude Griekenland dat gebruikt werd om astronomische gebeurtenissen en posities te voorspellen. In de film werd het mechanisme gebouwd door de beroemde uitvinder Archimedes en heeft het buitengewone krachten die de loop van de geschiedenis zouden kunnen veranderen.
“We beginnen deze discussies over verhalen altijd met de vraag: ‘Wat is onze MacGuffin? “We moeten allemaal Indiana Jones worden als we die vraag stellen, want wat is zo betekenisvol dat hij zijn leven eraan wijdt en zijn leven riskeert om het te vinden? En dat stuurt ons dus altijd op een ontdekkingsreis om erachter te komen wat dat zou kunnen zijn.
“Het identificeren van deze verbazingwekkende tijdmachine, de Antikythera, en daar achteraan kunnen gaan, en gewoon de verwondering over wat dat was, en het feit dat het echt was, en dat mensen in de kracht ervan geloofden; dat is wat zo geweldig is aan de verhalen in Indiana Jones, je leert er echt iets van,” vervolgt ze. “We hebben te maken met dingen die we niet zomaar hebben verzonnen.”
De Antikythera en zijn ongelooflijke mogelijkheden nemen de film mee in een gedurfde, onverwachte richting – zozeer zelfs dat Kennedy verrast was door het eindproduct.
“Het was één ding om het te lezen en na te denken over waar we naartoe gingen, [maar] toen we het daadwerkelijk begonnen uit te voeren en te zien, herinner ik me dat ik me ongelooflijk opgetogen voelde,” zegt Kennedy. “Het ging zelfs verder dan wat ik dacht dat het op de pagina zou zijn. Dat is het leuke aan films maken, want je wordt als filmmaker verrast. Dat is waar de magie van films gebeurt. En ik denk dat dat heel erg iets was wat hiermee gebeurde.”
Marshall is het daarmee eens. “Deze dingen tot leven zien komen is een deel van wat spannend is aan wat we doen,” zegt hij. “Het is net alsof je een grote treinset hebt, en aan het creëren bent, en je neemt al deze stukken en zet ze in elkaar.” Hij voegt eraan toe dat zijn “favoriete deel” eigenlijk het filmen van de openingsscène was, waarin een Indy op leeftijd tegen Nazi’s vecht in een rijdende stoomtrein.
“Ik hou gewoon van treinen, en we hebben altijd een trein in de film,” vervolgt Marshall. “Het samen zien komen is iets wat het zo spannend maakt nadat je het gelezen hebt. [Je kunt] het in je hoofd voorstellen, maar ik moet zeggen dat Jim echt geweldig was in het creëren van deze echt geweldige scènes met alle mensen waarmee we moeten werken, en waarmee we samenwerken, en de kunstafdeling, en de decorstukken, en de rekwisieten, en de kostuums en dat alles, en iedereen komt samen – en dat is wanneer het fantastisch is, wanneer je op de set aankomt en hier is deze hele spectaculaire scène. Dat is wanneer het echt tot leven komt.”
Geluk en glorie
(Afbeelding credit: Lucasfilm)
Dial of Destiny komt 15 jaar na Kingdom of the Crystal Skull, wat betekent dat Indiana Jones aan een hele nieuwe generatie bioscoopbezoekers wordt voorgesteld.
“Er is niets beter dan betrokken te zijn bij dingen die een generatie-overgang hebben,” zegt Kennedy. “Wat ik zo geweldig vond aan het uitkomen van deze film is het aantal mensen met wie ik heb gesproken die zeiden: ‘Oh, ik kon niet wachten om te gaan zitten en het aan mijn kinderen te laten zien en hen te laten kijken vanaf Raiders voordat ze deze film gaan zien.’ Dat is wat geweldig is. Het is hetzelfde met Star Wars, die generatie-investering is iets waarvan ik denk dat mensen het echt waarderen.”
“We hebben ook gemerkt dat een heleboel mensen geïnspireerd zijn om archeoloog te worden en de wetenschap in te gaan omdat Indy zo’n sympathiek personage is, en hij zo gepassioneerd is over wat hij doet,” voegt Marshall toe. “Dus dat is ook echt de moeite waard.”
Indy heeft niet alleen de levens van het publiek veranderd. Zoals Kennedy uitlegt, heeft de franchise haar op echte avonturen gestuurd. “Door al het reizen dat we samen deden, zagen we allemaal letterlijk de wereld, want het waren niet alleen de plaatsen waar we filmden, maar het waren ook de plaatsen waar we naartoe gingen om uit te zoeken of we daar gingen filmen,” zegt ze. “Dat gebeurt niet veel meer in films. Dat was een heel unieke tijd, waarin we wisten dat we altijd in minstens vier of vijf landen zouden zijn, om te filmen en dat te verkennen – en de wereld te verkennen – om uit te zoeken waar onze avonturen naartoe zouden gaan. Dat is echt een onvergetelijk deel van Indy voor mij.”
Marshall herinnert zich een ander levensveranderend moment. “Oh, ik moet zeggen dat het was toen ik Kathy ontmoette,” grijnst hij over zijn favoriete Indy-herinnering. (“Bedankt, schat,” lacht Kennedy.)
Natuurlijk heeft het duo ook unieke inzichten in hun favoriete momenten uit de films zelf. “Ik denk dat de rollende bal voor mij is,” zegt Marshall, verwijzend naar dat beroemde Raiders of the Lost Ark-moment. “Wat Steven altijd doet is zijn producers uitdagen – hoe gaan we dit doen? En ik herinner me dat hij zei: ‘Nou, we moeten een echte rollende bal hebben.'” Marshall pauzeert om te lachen: “‘Hoe gaan we dat doen?'”
(Afbeelding credit: Lucasfilm)
“En dus daagden we de technici en de crew uit om dit te bedenken,” vervolgt hij. “We hadden een echte, gigantische, zeer zware rollende bal waar Harrison van weg moest rennen. ‘Zorg ervoor dat je niet struikelt!’ Maar ik denk dat je bij het lezen van die scène in het script niet echt kon visualiseren hoe het eruit zou gaan zien. Steven is duidelijk een fantastische filmmaker en in zijn hoofd zag hij al die shots en dat maakt het zo spannend.”
Wat Kennedy betreft, haar favoriete moment heeft te maken met Indy’s ergste nachtmerrie: slangen. “Ik zou zeggen dat het de slangen in de Well of Souls zijn,” zegt ze, een andere Raiders of the Lost Ark-scène. “En eigenlijk was het uitvoeren daarvan krankzinnig.”
“Dat was er nog zo een: ‘Hoe gaan we dat doen?'” zegt Marshall grinnikend.
“We kregen 7000 glazen slangen uit Nederland,” vervolgt Kennedy. “Ik haat slangen. Ik haat slangen net zo erg als Indiana Jones slangen haat. Maar we kwamen allemaal op het punt dat iedereen zich letterlijk op zijn gemak voelde door gewoon handenvol slangen op te pakken en ze te verplaatsen.”
“Als je weet dat ze je geen pijn kunnen doen, ook al voelen ze nog zo auw…” Marshall huivert en voegt eraan toe: “Er zijn nog steeds verschillende slangen in Elstree… Ze zijn losgeraakt en lagen bij mensen op de stoep.”
“Dat is waar,” lacht Kennedy.
Het is duidelijk dat deze films Kennedy en Marshall de afgelopen 42 jaar levenslange herinneringen hebben opgeleverd – net zoals zoveel fans Indy door de jaren heen als metgezel hebben gehad. Op de vraag waarom Indiana Jones zo’n blijvend icoon is, geven Kennedy en Marshall een doordacht antwoord.
“Op een interessante manier denk ik dat het het verlengstuk van de cowboy is,” zegt Kennedy. “Dat silhouet. Er zit een belofte, een onafhankelijkheid in dat personage, en hij voelt zich meteen heldhaftig. Het was briljant dat George met het idee kwam dat hij een zweep had. Dat was zo’n uniek concept, dat hij deze zweep zou hebben. Al die dingen dragen gewoon bij aan dit – hij is heel erg een man’s man, dat is heel aantrekkelijk.”
“Hij is heldhaftig, maar geen superheld,” zegt Marshall. “En dat is waar mensen zich mee identificeren; hij maakt fouten, hij is feilbaar, hij raakt gewond. Maar hij is ook erg grappig, en hij kan de dingen licht opvatten – maar hij is ook nieuwsgierig, en hij wil op avontuur gaan om dingen te vinden die in een museum thuishoren.”
Een laatste avontuur
(Afbeelding credit: Disney/Lucasfilm)
Indy mag dan een onsterfelijke vaste waarde in de popcultuur zijn, maar Ford is heel duidelijk geweest dat dit zijn laatste rol als het personage is. Betekent dit dat het boek over de wereld van Indiana Jones voor altijd gesloten is?
Marshall heeft van zijn kant al een pitch voor een spin-off klaarliggen. “Er is één ding dat de mensen niet weten, en dat is dat toen de Flying Wing in Raiders of the Lost Ark opgeblazen werd, de piloot ontsnapte,” grapt hij, verwijzend naar zijn eigen cameo in Raiders. “En er komt een spin-off serie met mij in de hoofdrol” (“Dat wordt geweldig. Er komen 10 mensen opdagen,” lacht Kennedy).
Het serieuze antwoord is echter dat er nog niets vastligt. “We zitten nu in een cultuur waarin ik denk dat dat een verwachting van het publiek is,” zegt Kennedy over mogelijke vervolgdelen die zich richten op Ke Huy Quan’s Short Round, of Phoebe Waller-Bridge’s nieuwkomer Helena Shaw. “Ze denken: ‘Oh, dat is wat er hierna gaat gebeuren.’ Op dit moment zijn we er allemaal op gefocust om dit zijn moment en zijn tijd te geven en compleet te zijn.
“En als we doorgaan met animatie, of we gaan door met Short Round – wat zeker met Ke Huy Quan die nu zo populair is na Everything [Everywhere All at Once] – en Phoebe, wat een geweldige actrice ze is,” vervolgt ze. “Dus ik zou hier nooit gaan zitten en zeggen: ‘Zeg nooit nooit.’ Maar het is niet iets dat we op dit moment aan het ontwikkelen zijn.”
Dit zou dus wel eens het einde kunnen zijn van één van de meest gevierde saga’s van de bioscoop – maar zoals de afgelopen 42 jaar hebben bewezen, heeft Indiana Jones een nalatenschap die eeuwig zal leven.
Indiana Jones and the Dial of Destiny draait nu in de Britse bioscopen en komt op 30 juni aan in de Amerikaanse bioscopen. Bekijk voor nog meer over de film onze andere stukken via de links hieronder:
- Ons Indiana Jones and the Dial of Destiny interview met de cast en regisseur
- Harrison Ford en James Mangolds favoriete Dial of Destiny herinnering
- Ons Indiana Jones and the Dial of Destiny Cannes interview
- Waarom Harrison Ford niet wil nadenken over zijn oude films
- Mads Mikkelsen wil dolgraag een zombie spelen
- Mads Mikkelsen herinnert zich zijn ontmoeting met Harrison Ford
- Het einde van Indiana Jones and the Dial of Destiny uitgelegd
- Heeft Indiana Jones and the Dial of Destiny een post-credits scène?
- Kathleen Kennedy onthult nieuwe details over Rey en James Mangold Star Wars films