Mensen zijn niet altijd logisch, en Candela Obscura begrijpt dat. Ik zou zelfs zeggen dat dit haar grootste kracht is. Het maken van een overtuigende wereld gaat niet alleen over het creëren van monsters om tegen te vechten of naties voor een kaart; het gaat over de kleine dingen. Bijgeloof. Oude gewoontes. Vreemde overtuigingen. Deze helpen een omgeving echt en doorleefd te laten aanvoelen.
“Ik denk dat mensen, misschien van buitenaf, geneigd zijn om te denken dat [mechanica en lore] apart ontwikkeld kunnen worden,” vertelt Spenser Starke me als ik met hem en Candela Obscura co-ontwerper Rowan Hall bijpraat over de spelregels van het spel. “Zelfs toen we aan het project begonnen, had ik al zoiets van, oké, Rowan kan aan een deel van de overlevering werken. En ik zal aan wat mechanische dingen werken. En we realiseerden ons al heel snel dat juist voor dit spel de mechanica zo veel in de overlevering moest integreren. En de overlevering zelf is zo opgebouwd dat het genoeg is dat je de basis krijgt voor wat je voor een sessie zou kunnen gebruiken, of genoeg dat het voelt alsof er goede botten in zitten, maar niet zo veel dat je elk woord van elke pagina moet leren om gewoon een sessie te kunnen leiden.”
Daarom zult u geen gedetailleerde kaarten vinden van de stad waar deze RPG zich afspeelt; het is opzettelijk vaag gehouden om het mysterieuze gevoel op te pompen (en Game Masters de vrijheid te geven om te improviseren wanneer dat in het verhaal past). Deze mix van toegankelijkheid en sfeer zorgt ervoor dat Candela Obscura opvalt – en dat het vreemd wordt.
Dodelijke
(Afbeelding credit: Critical Role)
Candela Obscura is niet per se wat u zou verwachten van Critical Role. De show en het bijbehorende spelregelboek werden in 2022 geïntroduceerd als een nevenproject naast de swords-and-sorcery-campagne van de groep. Geïnspireerd door onze echte eeuwwisseling (“Gaslamp en Gatsby,” zoals Hall beschrijft), is het een veel duistere plaats dan de high fantasy heldendaden van Vox Machina of The Mighty Nein. Naast de gruis van een industriële revolutie en de verplichte Victoriaanse pracht en praal, volgt het een groep gebrekkige onderzoekers die proberen de levenden te beschermen tegen eldritch horrors.
Dit klinkt misschien bekend, maar dat is de bedoeling.
We creëren een mogelijkheid voor mensen om het gevoel te krijgen dat ze het systeem veel sneller onder de knie krijgen dan in een meer knapperige ervaring.
Spenser Starke, medeontwerper
“We wilden ons echt afzetten tegen de Cthulhu Mythos, waar kosmische horror zo in doordrenkt is,” legt Starke uit. “We wilden mensen de kans geven om een andere mythos te proberen en om niet de bagage van Cthulhu te hebben, en ook om niet de bagage van een tijdperk te hebben dat niet vriendelijk was voor de meeste mensen die er niet [blank mannelijk] uitzagen. En dus wilden we ervoor zorgen dat we een plek hebben gemaakt die, hoewel het eng was, hoewel het veel elementen van horror had, krachten had die eng waren… we wilden ook nooit een ruimte creëren waar mensen zich niet welkom voelden om wie ze waren bij het spelen van het spel en de GM [Game Master] hoefde nooit de beslissing te nemen om de wereld wit te wassen of om de wereld te spelen zoals hij was en zichzelf op een plek te zetten waardoor zij en de tafel zich niet welkom of gelukkig zouden voelen.”
Deze aanpak resulteert in een wereld die gebruik maakt van de tropen en esthetiek van het werk van Lovecraft zonder de problemen die het met zich meebrengt. Een van de oplossingen was om Candela in een heel ander, maar toch bekend universum te plaatsen. Het staat bekend als de Fairelands en voelt nog steeds aan als de aarde van de 20e eeuw als je je ogen dichtknijpt, maar het omzeilt ongemakkelijke attributen die de neiging hebben om mee te liften op de gaslamp/decopunk-esthetiek. In plaats daarvan is het geïnspireerd door alles van Vaesen tot Ripper Street en voelt het als de verpersoonlijking van die sfeer.
Alles in je hoofd
(Afbeelding credit: Critical Role)
Verbeelding is het krachtigste gereedschap in uw arsenaal voor elke tabletop RPG, en het Candela team heeft geprobeerd om het hier zo zwaar mogelijk te laten wegen.
“We gebruiken de term sandbox vaak,” zegt Rowan. “We hebben kleine haken, zoals kleine plaatsen, je weet wel, ‘oh, er gaat een gerucht dat hier iets mysterieus magisch gebeurt’. Maar we proberen het gerucht niet te definiëren, omdat het dan zoveel beter is voor de tafel.”
Het resultaat is een tastbaar gevoel van plaats dat sommige van de beste tabletop RPG’s maar moeilijk kunnen bereiken, grotendeels omdat het team opzettelijk bijgeloof in de mechanieken van Candela heeft verwerkt en andersom. Naast het volgen van de eeuwenoude traditie van ‘show, don’t tell’, past dit heel goed bij de tijdsperiode die in het spel verkend wordt.
“Als je het wilt hebben over de medische tragedie van de Eerste Wereldoorlog, was er deze enorme opkomst van het spiritualisme omdat de wetenschap deze enorme sprongen maakte die voor de gemiddelde beer op magie lijken,” vertelt Hall, die ook gastheer is van de Willing & Fable podcast. “Mensen zeggen dan dat deze andere magie mogelijk is. Hoewel wetenschap nog steeds onverklaarbaar is, is het zo’n gemakkelijke sprong, en je kunt het mensen onmogelijk kwalijk nemen dat ze de twee aan elkaar gelijkstellen, vooral als ze hun dierbaren hebben verloren en met hen proberen te communiceren. Wij denken daaraan in symbolen zoals het Ouija bord.
“Als je, niet alleen in één generatie, maar meerdere generaties en een hele cultuur van mensen hebt die getroffen zijn door een oorlog, door een recente invasie, door zonen, vaders, moeders, kinderen, tantes, ooms allemaal erop uit te sturen om te vechten, wat gebeurt er dan als je een ongelooflijke hoeveelheid welvaart hebt omdat zovelen van hen niet terugkwamen…? Als je in je cultuur gebruiken hebt rondom de dood die je nu niet meer kunt uitvoeren en moet aanpassen?”
(Afbeelding credit: Willing and Fable, Rowan Hall)
Als u die gedachtengang toepast op deze omgeving, leidt dat tot een aantal interessante folklore. De nederige hoedenspeld is een goed voorbeeld. In dit universum is de maatschappij verscheurd door een grote oorlog. Iedereen denkt aan de dood en het is niet altijd mogelijk geweest om bepaalde gewoonten in acht te nemen, waardoor er vreemde nieuwe gewoonten zijn ontstaan. De meeste mensen in de Fairelands hebben altijd geloofd dat je ziel ontsnapt met je laatste adem, dus proberen ze de mond en neus van een stervende te bedekken als de maaier aanklopt. Maar wat gebeurt er als u dat niet doet, of als uw geliefde in de strijd is gestorven? Wat kan er dan in uw nu lege lichaam wonen? Om dit tegen te gaan, hangen familieleden hoeden of naaispelden met de naam van de overledene op begraafplaatsen omdat ze denken dat dit deze eigenzinnige geesten zal vangen… of naar huis zal leiden.
Naast het feit dat dit een interessant detail is dat de griezelige, bovennatuurlijke toon van deze wereld versterkt, biedt het ook iets mechanisch. Spelers kunnen een avontuur rond dit gebruik organiseren en onderzoeken of het echt werkt of gewoon bijgeloof is.
Hier zijn monsters
(Afbeelding credit: Darrington Press)
Over bijgeloof gesproken: dit is een wereld waarin boeven heel echt zijn. Het lijkt een beetje op Alan Wake 2; deze wezens komen niet in onze wereld voor en we kunnen onmogelijk hopen dat we ze begrijpen. Het is echter niet per se kant-en-klaar. Deze wezens kunnen slechte dingen doen en moeten aangepakt worden, maar het is niet altijd een zaak van goed tegen kwaad. Dit was iets waar het team graag rekening mee wilde houden.
“Er zijn momenten waarop ik spellen heb geleid waar er gewoon een monster was en dat is het dan,” legt Starke uit als ik vraag wat de monsters van Candela anders maakt. “Je hoeft het alleen maar neer te halen of wat dan ook… Maar dat zijn niet de meest interessante sessies. Voor mij zijn de meest interessante sessies wanneer we deze monsters gebruiken om iets voor te stellen, een soort thema, een soort metafoor voor het verhaal dat we willen vertellen.”
1907 in de Fairelands moet onze wereld aanvoelen. Het moet niet zo moeilijk zijn om het gevoel te krijgen dat je de ervaring van deze mensen begrijpt.
Rowan Hall, medeontwerper
“Ik denk dat het een grote misvatting is om te denken dat wanneer je een mysterie maakt, het mysterie alleen maar jumpscares moet zijn,” is Hall het daarmee eens. “De horror van Jaws is niet de haai, maar de muziek, de [anticipatie].”
Aangezien deze aanpak ons enkele van de meest iconische vijanden in de popcultuur heeft opgeleverd (de xenomorph uit Alien, bijvoorbeeld), is het geen slecht doel om naar te streven. In combinatie met Candela’s morele grijze gebied, krijgen we iets dat veel meeslepender is dan verwacht.
“Ik had een sessie met een [cold open], een man die op de vlucht is voor iets dat hem door de stad volgt en [hij] wordt uiteindelijk gegrepen…” Zegt Starke. “En toen ontdekten we dat dit een vader was die – met toestemming van iedereen aan tafel – zijn zoon mishandelde. En dit wezen… kwam en verborg zich onder het bed van dit kind en beschermde het kind tegen de vader die afschuwelijk tegen hem deed… Dus toen [de spelers] uiteindelijk de confrontatie aangingen, had het kind zoiets van: ‘doe dit ding geen pijn. Dit is mijn beschermer.’ En dus moet je hiermee worstelen: wat doen we met dit ding dat mensen pijn doet, maar ook niet helemaal slecht is? Dit soort moreel grijze, metaforische of allegorische voorstellingen van monsters zijn de dingen die voor mij het meest interessant zijn.”
(Afbeelding credit: Darrington Press)
Dit soort raadsels helpt om een groep samen te brengen, en die band was voor de ontwerpers van Candela Obscura net zo belangrijk als uw vijanden. Als u niets om de personages geeft, zult u waarschijnlijk ook niet geïnteresseerd zijn in het horror-aspect. En wat nog belangrijker is, u zult niet de basis hebben gelegd voor de memorabele momenten die Critical Role zo geliefd maken.
“Vanuit het oogpunt van een speler is een van de belangrijkste dingen waar u zich op kunt richten zowel het meta narratief als het boven- en onderboord, namelijk ‘waar wil mijn medespeler naartoe met zijn verhaal? Hoe kan ik de bal opgooien zodat zij hem uit het park kunnen slaan?” zegt Hall. “In het boek denk ik dat een van de belangrijkste manieren om dat te vergemakkelijken, [en] misschien wel de makkelijkst over het hoofd te zien manier, het vormen van relaties is. De spellen die we gespeeld hebben waar mensen geen relaties vormen met elke andere speler, zijn gewoon niet zo uitgerust om een verhaal te vertellen dat het spel van anderen vergemakkelijkt. We zien dit de hele tijd in echte spellen, maar het nemen van uw momenten geeft andere mensen brandstof voor hun vuur voor hun volgende moment.”
“I think that relationships are one of the most important things in the horror genre,” agrees Starke, “because if we don’t care about the people that we’re around, we don’t care if they’re afraid. And we can’t emotionally react to that as players with characters. But I think the other two things that stand out for me, in specifically this genre… are your Catalyst and the Question [character creation prompts] when you’re building your character. Which is ‘what brought you to Candela?’ which tells me something about your backstory, something about your drive, tells me that you probably want to be there. And if you don’t, there’s a particular reason why you’re still there. And then your Question, which is like, ‘what do you want to find out while you’re part of Candela?’ which also then gives not only you, but the other players at the table, the above board reason for your character during investigations.”
Moreel grijze, metaforische of allegorische voorstellingen van monsters zijn voor mij het interessantst
Spenser Starke, medeontwerper
Dit alles helpt Candela Obscura om snel zijn klauwen in u te slaan – en het feit dat het makkelijk te leren is, is een enorm voordeel voor degenen die wel naar de serie hebben gekeken, maar zelf nog geen tafel-RPG hebben geprobeerd. In tegenstelling tot sommige systemen of soms zelfs Dungeons and Dragons boeken, zijn er niet veel drempels om binnen te komen… en als u het eenmaal doorhebt, wordt u begroet door een verrassend meeslepende wereld.
Ja, het is niet per se perfect. Het zal ook niet voor iedereen geschikt zijn. Maar ik ben tot nu toe ongelooflijk onder de indruk van Candela, meer dan ik had verwacht. Daarom ben ik erg benieuwd wat er in petto is voor Critical Role’s andere aankomende tabletop RPG, Daggerheart. Gezien hoe zijn voorganger uitpakte, zou dit grotere systeem – dat blijkbaar ontworpen is voor langere campagnes – er één moeten zijn om in de gaten te houden in 2024.
Om u tot die tijd bezig te houden, mag u onze aanbevelingen voor de beste bordspellen niet missen.