Dit artikel verscheen voor het eerst in de uitgave van mei 2023 van het tijdschrift Total Film. U kunt hier een gedrukt exemplaar kopen.
Dario Argento kwam in de jaren ’70 op de scène met een reeks gruwelijke moordmysteries die doorspekt waren met moordende set-pieces. Daarna maakte hij Suspiria, een bovennatuurlijke suspense thriller die nu wordt beschouwd als een van de beste horrorfilms ooit gemaakt.
De Italiaanse meester praat Total Film bij over zeven van zijn meest fantastische films. Wees bang, heel bang…
Suspiria (1977)
(Afbeelding credit: Produzioni Atlas Consorziate)
“Na Deep Red [1975, de vierde giallo-film die Argento in vijf jaar had gemaakt, te beginnen met zijn debuut The Bird with the Crystal Plumage], wilde ik echt iets veranderen. Ik wilde een draai aan mijn verhaal geven. Dus keek ik naar de horrorfilms die ik vroeger keek toen ik op de middelbare school in Parijs zat en ik ging naar de CinÉmathÈque FranÇaise om al die antieke horrorfilms te zien met de weergave van schaduwen en lichten. Ik wilde dat echt terugzien in Suspiria. Ik wilde echt dat de sfeer, de tovenarij en de heksen weerspiegeld zouden worden in deze film, die ik heel anders wilde maken dan de andere, maar nog steeds met een Dario Argento-gevoel. Ik wilde kleuren, gore en flamboyantie – een magische acid trip. Ik hou van dingen op de grens van werkelijkheid en fantasie – het bovennatuurlijke. Heksen waren iets speciaals. Als kind had ik graag, misschien ooit, een heks ontmoet. Ik dacht altijd dat mijn directrice een heks was. Het maakte me niet bang. Heksen zijn interessant…
“Het openingsstuk [Jessica Harper’s Suzy Bannion maakt een helse taxirit door een verregend bos om aan te komen bij de balletacademie van Freiburg op het moment dat er een uitgebreide dubbele moord plaatsvindt] was voor mij niet zo moeilijk om te filmen, omdat ik wist dat ik in het Duitse Zwarte Woud wilde filmen. Dus ging ik daar op zoek naar locaties. Ik was op zoek naar de kleine dorpjes, de kleine huisjes. Dus de set was daar. Ik bedoel, ik hoefde niets speciaals aan de set te doen omdat hij er van nature al was. Suspiria was succesvol omdat het een sprookje was dat opnieuw werd uitgevonden. En in dit sprookje zitten alle elementen van het onderbewuste, van psychoanalyse en van seks.’
De vogel met de kristallen kroon (1970)
(Afbeelding credit: Titanus)
“Ik denk dat mijn debuut er zo volledig gevormd uitzag omdat ik daarvoor bioscooprecensent was. Ik schreef over en keek naar tonnen films, en ik absorbeerde zoveel als ik kon omdat cinema altijd mijn passie is geweest. Dus toen ik op de set stond, was het heel gemakkelijk voor mij. Ik wist precies wat ik moest doen omdat ik alle ervaringen van het kijken naar geweldige films in me had opgenomen. Ik werkte met geweldige professionals, waaronder de cinematograaf Vittorio Storaro [The Conformist, Apocalypse Now].
“Ik had niet verwacht dat de film zo goed ontvangen zou worden, omdat hij in Italië vrij laag begon. Daarna was het een enorm succes in Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten. Pas toen de mensen de film gingen zien, begreep ik dat ik iets speciaals had gemaakt. Geen gewone thriller; het was echt een persoonlijke visie op een thriller, een visie van Dario Argento. Mijn eigen visie op de giallo was totaal instinctief. Er was niets gepland, geen storyboards. Het was gemakkelijk voor mij omdat het natuurlijk was. Het kwam voort uit mijn inspiratie en verbeelding. Mijn visie op de moordenaar [die in alle films van Argento terugkomt] haalde ik uit de Amerikaanse films die ik vroeger keek en waar ik van hield. Ik wilde een eerbetoon brengen aan die [film noir] films door dezelfde basiselementen te gebruiken – de donkere handschoenen, de jas en de hoed.
“Critici hebben gezegd dat ik niet van vrouwen hou, wat natuurlijk helemaal niet waar is. Mijn moeder [Elda Luxardo] was een geweldige fotografe en zij specialiseerde zich in vrouwelijke portretten – gewone mensen, maar ook grote actrices zoals Sophia Loren, zoals Gina Lollobrigida, zoals Claudia Cardinale. Dus ik werd natuurlijk omringd door de elegantie en vrouwelijkheid van deze vrouwen. Ik vond het heerlijk om met vrouwen te werken. En ik moet mijn moeder bedanken, want in mijn films heb ik veel van de lessen overgenomen: hoe je een ruimte verlicht; hoe je een vrouw mooi maakt; hoe je de uitdrukking van haar ogen maakt…”
Diep rood (1975)
(Afbeelding credit: Cineriz)
“De moordenaar in deze film is getraumatiseerd door een gebeurtenis die hij als kind heeft meegemaakt. Ik geloof helemaal dat je als kind een geweldige indruk kunt hebben – die hou je je hele leven. Ik herinner me dat mijn vader en moeder me meenamen toen ik vier jaar oud was om Shakespeare’s Hamlet te zien. Ik was zo geschokt door de scène waarin de geest verschijnt dat ze me uit het theater moesten halen. Ik kon het niet uit mijn hoofd zetten.
“Dit was mijn eerste samenwerking met [de Italiaanse prog-rock band] Goblin [die Suspiria en ook Tenebrae en Phenomena hebben gescoord]. Het was puur geluk. Ik was op zoek naar andere bands zoals Deep Purple, maar ze waren allemaal druk bezig. Ik wilde iets nieuws vinden en ik ontmoette deze vier jongens die net van het conservatorium kwamen. Ze waren heel fris en ze hadden ideeën. We begonnen een heel intieme samenwerking. Ik maakte overdag opnamen en zij kwamen ’s middags of ’s avonds naar mijn huis. We bespraken scènes en de muziekscore. Het was een totale uitwisseling van gevoelens ten opzichte van AL AMY, GET T Y de muziek en we begonnen een samenwerking.”
Inferno (1980)
(Image credit: 20th Century Fox)
“Ik bestudeerde symboliek, ik bestudeerde mysterietekeningen, mysterieschilderijen, ik bestudeerde raadsels. Daarom zit de film vol raadsels. Ik herinner me dat ik de film liet zien bij 20th Century Fox met Sherry Lansing, die toen de CEO was. Ze was sprakeloos. Aan het einde van de film vroeg ze me: “Waarom heb je al die raadsels in de film gestopt en geef je geen oplossing, wat wil je?” En ik zei: “Ik wil geen oplossing geven. Ik wil dat het publiek met mij meedenkt. Ik wil ze meenemen op reis.”
“De onderwatersequentie aan het begin van de film [een iconische set-piece waarin een personage haar sleutels in een ondergedompelde balzaal laat vallen en naar beneden duikt om ze te halen, alleen om een rottend lichaam in beeld te laten drijven] was moeilijk om te filmen. Om de acteur te casten, ging ik naar Los Angeles en nam ik interviews af met actrices. De eerste vraag was: “Kunt u zwemmen? Kunt u duiken?” Negentig procent van hen zei “Zo-zo” totdat er een actrice kwam die Amerikaans zwemkampioene was [Irene Miracle]. Zij kon ook duiken. Ze was betoverend en acteerde heel natuurlijk onder water. Het zwembad bevond zich in een studio. Ik ben heel erg blij. Het was een ongelooflijk moeilijke situatie, dus ik ben haar ongelooflijk dankbaar voor al het harde werk dat ze heeft gedaan om de scène mogelijk te maken.
“Ik beschouw Inferno als één van mijn beste films.”
Tenebrae (1982)
(Afbeelding credit: Titanus)
“It was a very difficult movie to shoot because I didn’t want to give any colour. There are no blues, no reds. The palette I used is mainly beige. Why? I wanted this suspended atmosphere and I used a natural location called EUR, which is an area of Rome. I’d shoot there in the morning light and in the night light, just to get inspiration from great symbolistic painters like [Giorgio de] Chirico, who sat in the same place. His paintings have a strange, deformed reality, which is the same impression I wanted my movie to look like. I wanted Tenebrae to have this metaphysical balance between reality and a dreamy horror movie. I wanted to put the movie “in between”. I was aware of the movie being banned in the UK [it was one of the 39 ‘Video Nasties’ that were successfully prosecuted under the Obscene Publications Act]. I didn’t understand why, because when I was in London I would see the movie theatre packed with people. I was sad at the censorship. Nowadays, I can’t imagine what disturbed them so
Fenomenen (1985)
“Wat me inspireerde, wat me een idee gaf voor dit verhaal, was een nieuwsbericht op de radio waarin werd verteld dat er in Duitsland een moordenaar was ontdekt dankzij de hulp van insecten [hun broedcycli in ontbindende lichamen maakten het mogelijk om een tijdsbestek toe te passen]. Dus werkte ik samen met een entomoloog om de film zo echt mogelijk te maken. We hebben de insecten helemaal niet getraind [voor de scènes waarin het meisje met krachten, gespeeld door Jennifer Connelly, met ze communiceert]. Ze deden het gewoon en ik was heel snel om de opname te maken toen ze deden wat ik wilde. We hebben wel de chimpansee getraind [die optreedt als verpleegster en helper voor de insectenexpert van Donald Pleasence]. De chimpansee was heel intelligent. We zeiden: “Je moet dit, dit en dat doen.” En hij knikte met zijn hoofd. Je kreeg de indruk dat hij het echt begreep. Het is echt ongelooflijk: chimpansees zijn soms beter dan mensen.”
Opera (1987)
(Afbeelding credit: CDI)
“I came up with the idea of the pins keeping the eyes open as I didn’t like it when people closed their eyes at the scary bits in my films! It’s true. Opera has many visual flourishes, like the crow’s-eye view as it swoops around the opera house, and the bullet being fired through a spy-hole in the door. I really love the movement of the camera. I learned this from the set of Sergio Leone, when I was a writer on Once upon a Time in the West [1968]. I was looking at how he moved the camera. I realised that this was the most important part of the movie for me, to give this kind of aspect. In Tenebrae, there is an incredible scene where the camera turns all around the house [including up and over the roof]. I have fun and I think it’s really the movement of the camera that makes the difference in my movies. I feel very free to move it wherever I want to move it and to give the right impression to the public.”
Bekijk voor meer griezelige streken onze lijst met de beste horrorfilms aller tijden.