We moeten het hebben over het einde van X-Men: The Hellfire Gala 2023. Onnodig te zeggen dat er vanaf het begin spoilers zijn.
Wat iedereen dacht dat er ging gebeuren, is gebeurd: Krakoa is gevallen, de X-Men zijn dood of verstrooid, en de laatste versie van Xaviers droom is blijkbaar voorbij. Met andere woorden, zoals beloofd is ‘Fall of X’ begonnen met een verwoestende verandering in de status quo voor mutanten in het Marvel Universum.
We zouden ons kunnen storten op een hartverscheurend overzicht van het Hellfire Gala one-shot uit 2023, met daarin de gruwelijke dood van fan-favoriete personages als Iceman, Jean Grey, Jubilee en nog veel meer. Maar wat veel opvallender, veel schokkender en eerlijk gezegd veel onverantwoordelijker is, zijn de grote lijnen van de nieuwste versie van mutantengenocide.
Orchis voert een uitgebreide, vooraf geplande aanval uit op Krakoa waarbij ze verschillende geavanceerde en onverwachte technologieën gebruiken om de X-Men één voor één te onderwerpen en te doden, en vervolgens alle aanwezige mensen te doden. De schurken onthullen dat ze de mutantenmedicijnen die over de hele wereld zijn verspreid, hebben vergiftigd met een “doodschakelaar” waarmee ze onmiddellijk alle mensen kunnen vermoorden die de mutantenmedicijnen hebben ingenomen.
(Afbeelding credit: Marvel Comics)
De leiders van Orchis beloven Xavier dat ze honderdduizenden mensen zullen vermoorden als er mutanten op Aarde blijven, waardoor Xavier alle mutanten op het eiland – “meer dan een kwart miljoen”, volgens de strip – telepathisch de Krakoa-poorten naar de planeet Arakko in dwingt. Slechts een paar krachtige mutanten zoals Wolverine, Nightcrawler en Rogue kunnen Xaviers telepathische controle weerstaan.
Hier worden de dingen heel erg slecht.
Nu Krakoa vrijwel ontvolkt is en mutanten de schuld krijgen van de dood van alle mensen die het slachtoffer zijn geworden van Orchis’ vergiftiging, wordt de oude “gehate en gevreesde” status-quo hervat, waarbij alle mutanten die nog op Aarde zijn, onmiddellijk wereldwijde vluchtelingen worden.
En de mutanten die door de poorten gingen, zijn volgens Xavier allemaal dood. Hij verklaart dat Orchis “iets met de poorten heeft gedaan,” en dat hij alle connecties met de mutanten die erdoor gingen heeft verloren. “Ze kunnen niet allemaal dood zijn,” zegt Rogue geschokt. “Maar dat zijn ze wel,” treurt Xavier.
Dus… Of Marvel Comics heeft zojuist 250.000 mutanten off-panel vermoord, of ze willen zowel de lezers als Xavier laten geloven dat ze dat gedaan hebben. Een hele populatie mutanten, opnieuw op grote schaal vermoord in een genocide die in een oogwenk plaatsvindt, in slechts een paar tekstballonnen.
(Afbeelding credit: Marvel Comics)
Ik ga niet doen alsof het onmogelijk of zelfs onwaarschijnlijk is dat de situatie nep is en ingewikkelder dan de genocide van een kwart miljoen mutanten. Maar toen ik die regels las, vooral nadat ik had gezien hoe de machtigste mutanten in het Marvel Universum in wezen hulpeloos werden gemaakt tegen onverdraagzame moordenaars, kreeg ik een echt viscerale reactie op het concept alleen al.
Ik ga ook niet zo naÏef zijn om te denken dat een soort misselijke afschuw niet precies het soort reactie is dat schrijver Gerry Duggan en de meer dan een dozijn tekenaars en coloristen die aan de one-shot werkten, wilden produceren. Er is een gevoel van oprechte hartzeer, verdriet en zelfs angst dat wordt gegenereerd door 2023’s Hellfire Gala dat het directe product is van de creatie en het artwork van het boek.
Maar is dat iets goeds?
De centrale boodschap in het verhaal is dat Orchis mutanten haat, ze als anders ziet, ze wil marginaliseren en zelfs fysiek vernietigen. Ze zijn een uitgesproken haatgroep die op de strippagina wordt weergegeven, een directe weerspiegeling van de zogenaamde ‘mutantenmetafoor’ van de X-Men als stand-ins voor echte gemarginaliseerde mensen die een noodzakelijk onderdeel van Orchis’ missie is.
Het probleem is dan dat het toekijken hoe een fictieve haatgroep fictief massaal geweld pleegt tegen een bevolking van fictieve gemarginaliseerde mensen, veel weg heeft van het uitnodigen van lezers om getuige te zijn van een haatmisdaad. De sensatie die het Hellfire Gala van 2023 teweegbrengt, voelt veel minder als een tragisch superheldenverhaal en veel meer als binnen staan in het bloedbad van de zeer echte haatmisdaden die op dit moment schijnbaar eindeloos het nieuws in de Verenigde Staten vullen.
(Afbeelding credit: Marvel Comics)
Marvel dwingt de “mutantenmetafoor” weer op de voorgrond door de status quo van de X-Men, waarvan de vervaldatum al lang verstreken is, “gehaat en gevreesd”, weer op te pakken en het concept van mutanten als gemarginaliseerde mensen alleen maar te omarmen om de impact te vergroten als Marvel, een uitgever die voornamelijk geleid wordt door mensen die de metafoor niet delen, besluit dat een genocide op zijn plaats is. Het is lelijk. Het is moeilijk om te lezen. Het is ontmoedigend.
Ik beschuldig Gerry Duggan of de redactie van Marvel nergens van, behalve van het niet in overweging nemen van de lange termijn. Ik denk niet dat Duggan of een van de betrokken makers een onderdrukte houding aanneemt ten opzichte van een gemarginaliseerde groep.
Ik denk wel dat ze niet echt nadenken over hoe het voelt om, bijvoorbeeld, een transpersoon te zijn die dit verhaal leest, die toekijkt hoe wat mutanten voor zichzelf hebben opgebouwd, wordt vernietigd terwijl honderdduizenden van hen ogenschijnlijk met een paar tekstballonnen van het paneel worden gedood, terwijl in de echte wereld de wetgeving zich steeds meer richt op het leven en de vrijheid van werkelijk levende transpersonen in de Verenigde Staten.
Fictie moet het leven weerspiegelen. Er moeten verhalen worden verteld over moeilijke en zelfs gruwelijke onderwerpen. Er is een plaats waar deze metaforen moeten worden verkend en waarheden moeten worden blootgelegd door middel van fantasiewerken.
Maar het lijkt er steeds meer op dat Marvel Comics deze ideeën alleen wil erkennen als het tijd is om ze te vernietigen, zonder na te denken over hoe de metafoor eigenlijk de echte wereld en de mensen daarin weerspiegelt.
(Afbeelding credit: Marvel Comics)
“Wij zijn mutanten. Wij kennen alleen het gevecht. Verzet je.”
Dit zijn enkele van Jean Grey’s laatste woorden als ze sterft, waarbij ze Firestar psychisch steelt voor haar rol in de post-Krakoa toekomst. Maar ze klinken veel onheilspellender dan het script waarschijnlijk bedoelt, omdat ze in tegenspraak zijn met de neoliberale benadering van “co-existentie” in de echte wereld, die erop gericht is gemarginaliseerde mensen altijd aan de kant te schuiven, ons te vragen om “weerstand te bieden” en ons te beloven dat ze er alles aan doen om een rijdende trein van gewelddadige onverdraagzaamheid af te remmen zonder ooit echt op de rem te gaan staan.
Hierdoor komt de zin van Jean bijna over als een slechte clou – een uitdrukking van de “best wat we kunnen doen”-stijl van de echte wereld. Er kan net zo goed een hashtag bij.
Marvel’s “mutantenmetafoor” vraagt gemarginaliseerde mensen om zichzelf in de X-Men te zien, om een fantasie van persoonlijke macht op onze eigen omstandigheden te projecteren. Het maakt verhalen over echte onverdraagzaamheid plat ten gunste van superheldendrama. Maar het eindpunt is altijd hetzelfde: gehaat en gevreesd en opgejaagd. Genocide. Het doet pijn om gevraagd te worden om mezelf te zien in een bevolkingsgroep die, zelfs in fictie, niet in staat is om verder te gaan met een bestaan van wanhoop en de vertakkingen van onverdraagzaamheid.