Dit artikel verscheen oorspronkelijk in nummer 334 van Total Film. Abonneer u hier op Total Film om nooit een uitgave te missen.
Wij denken dat hij terug is… de hardste Amerikaanse actieserie keert terug voor een vierde deel met een Japans tintje dat een mano-a-mano hoofdgevecht belooft met een martial arts legende en John Wick onder een existentiële schijnwerper zet in zijn strijd voor bevrijding van de Hoge Tafel.
Er is een gezegde op de set van de John Wick-films, een gezegde dat wordt uitgesproken wanneer de straffe eisen van een serie die wordt geprezen om zijn ongeëvenaarde actie door alle aanwezigen moeten worden erkend: Wick is pijn. Het is een uitdrukking die uit genegenheid komt en om twee redenen wordt gebruikt: “Omdat Chad [Stahelski], de regisseur, John Wick graag martelt,” grinnikt de man die meestal aan de ontvangende kant van deze kwelling staat, en vandaag de telefoon, Keanu Reeves. En ten tweede om iedereen die de wereld van Wick binnenstapt duidelijk te maken dat er geen sluiproutes zijn als het gaat om wat er in deze films op het scherm te zien is. “Veel mensen zeggen dat ze John Wick-actie willen doen,” merkt Reeves op met dat onmiddellijk herkenbare toontje. “En als ze er dan zijn, hebben ze zoiets van: ‘Oh, ja, dit is iets anders.'”
SUBSCRIBE
(Afbeelding credit: Lionsgate/Total Film)
Dit artikel verscheen voor het eerst in het tijdschrift Total Film – abonneer u hier om te besparen op de coverprijs, exclusieve covers te ontvangen en het elke maand bij u thuis of op uw apparaat te laten bezorgen.
Voor John Wick: Chapter 4, de nieuwste aflevering in de puppy-avenging punchathon die in 2014 een relatief bescheiden begin maakte en binnenkort zijn eigen uitgebreide universum zal voortbrengen (waarover later meer), trainde Reeves bijna een jaar lang intensief en voegde hij pijl en boog en nunchucks toe aan zijn al overladen repertoire van dodelijke wapens (pistolen, messen, potloden…). Reeves bracht zijn film martial arts naar het “volgende niveau” met judo en ju-jitsu beoefenaar Dave Camarillo, en verbeterde ook zijn rijvaardigheid voor een vol gas setpiece dat plaatsvindt in de schaduw van de Arc de Triomphe. “John Wick: Chapter 4 heeft de meeste actie van alle [John Wick] films, en dat zegt veel,” roept Reeves uit. “En het is nog veel meer, het is een groot spektakel!”
Wanneer TF begin januari met Reeves en Stahelski bijpraten, is er nog een week over totdat het werk aan Chapter 4 is afgerond. Het is het hoogtepunt van een drie jaar durende productie – de langste periode die het tweetal aan één Wick-film heeft besteed. In tegenstelling tot de verwachtingen, gezien de steeds diepere mythologie van de serie, is er volgens Stahelski geen langetermijnplan; geen voorschrijvende reeks van meerdere films die het team met deze films nastreeft. Sterker nog, “na nummer drie waren Keanu en ik er allebei wel klaar mee,” geeft de regisseur toe. “We wilden eigenlijk gewoon eindigen met een cliffhanger.” Wat hun mening veranderde, zoals in het verleden, was een reis naar Japan tijdens de laatste etappe van een Wick publiciteitstournee. “We zijn meestal in het Imperial Hotel [in Tokio]. Ze hebben daar een geweldige Scotch bar,” zegt Stahelski. “Het is maanden geleden sinds we de film hebben opgenomen. We zitten in de Scotch bar en praten over hoe leuk we het hebben gehad, en ‘Oh mijn God, het was pijnlijk, maar het was niet zo pijnlijk.’ Dan begin je te praten als, ‘Zou het niet geweldig zijn als…? We zouden willen dat we dit hadden kunnen doen…’ En meestal, tegen het einde van die persreis, hebben we zoiets van, ‘Hé, man, we zouden een ander script moeten schrijven.'” Hij barst in een begrijpend gelach uit.
Voor Chapter 4 werd het stokje van Wick-bedenker Derek Kolstad doorgegeven aan de 28-jarige scenarioschrijfwonderkind Shay Hatten, die in 2017 zijn grote doorbraak kreeg toen zijn Ballerina spec script, dat hij in het weekend schreef terwijl Hatten een schrijversassistent was bij het productiebedrijf van Robert Downey Jr.het productiebedrijf van Robert Downey Jr., werd gekocht door Lionsgate met de bedoeling om het vrouwelijke huurmoordenaarsverhaal op te nemen in een breder Wick-universum (een proces dat eindelijk bijna voltooid is, zie kader p37). Hatten heeft een credit op Chapter 3, maar schreef dit nieuwste deel uit het niets en bedacht samen met Reeves een verhaal dat John Wicks reden om te blijven vechten ondervraagt. “Met 4 ga je een existentiële vraag stellen aan John,” legt Hatten uit, die zegt dat terwijl de toon en actie van de films grotendeels van Stahelski komen, de karakterisering van Wick helemaal Keanu is.”
“Wanneer je hem vindt, is er een kleine tijdspauze geweest tussen [hoofdstuk] 3 en 4. Hij zit vol woede. Hij wil wraak nemen op de Hoge Tafel voor de dingen die in de derde film zijn gebeurd. Maar de vragen die iedereen om hem heen stelt zijn: ‘Waarom doe je dit letterlijk nog steeds? Wat is de waarde van je leven, zelfs als je eruit komt?” En zou zijn vrouw de man waarderen die hij is geworden door deze gang van wraak te nemen? Je krijgt de ziel van John echt onder de loep te nemen en hem te confronteren met het idee wie hij is en waar hij voor vecht.”
Laatste actieheld
(Afbeelding credit: Lionsgate Pictures)
In hoofdstuk 3 leerden we dat John, alias Jardani Jovonovich, ooit een wees was die werd opgevangen door het misdaadsyndicaat Ruska Roma – vertegenwoordigd door de directeur van Anjelica Huston. Om in die film een veilige doorgang te krijgen, verzilvert hij zijn overgebleven fiches bij de Ruska Roma. Of beter gezegd: “Mijn ticket was gescheurd,” zegt Reeves tussen tandenknarsen door, waarbij dat Wick-grommetje naar boven komt borrelen. In hoofdstuk 4 zal Wick zich opnieuw tot zijn gevonden familie wenden om de strijd aan te gaan met de High Table – de almachtige organisatie die aan de touwtjes lijkt te trekken in de verhoogde onderwereld van georganiseerde moordenaars in de film. “Ik heb mijn familie nodig om iets te doen,” legt Reeves uit. “En ik moet een aantal beproevingen doorstaan om die verbinding tot stand te brengen, om te proberen mijn vrijheid te krijgen. Maar omdat ‘Wick pijn is’, hebben de beproevingen natuurlijk ook wat beproevingen.”
Nadat hij zich in eerdere delen al een weg door Rome en Marokko moest vechten, zullen deze beproevingen Wick opnieuw ver buiten zijn geboorteplaats New York brengen. Het globetrottende script werd in vier maanden gefilmd, van eind juni tot eind oktober 2021, en bracht de productie naar Aqaba in Jordanië, Berlijn, Parijs, Tokio en natuurlijk New York. “Ik ben graag op locatie. De dood is voor mij op een soundstage,” zegt Stahelski. Japan zal de grootste impact hebben op Chapter 4, omdat Wick daar een geschiedenis heeft in de vorm van twee oude bondgenoten: Donnie Yen’s blinde zwaardvechter Caine en Hiroyuki Sanada’s Shimazu. De keuze om de serie aan Japan te koppelen heeft elegante thematische connecties met de strikte erecode die in Wicks moordenaarsonderwereld wordt nageleefd, maar is vooral ingegeven door het feit dat zowel Stahelski als Reeves gepassioneerde fans zijn van Aziatische cinema en de Japanse cultuur in het algemeen.
“Japanse anime en Japans filmmaken zijn zeker iets waar ik van heb gehouden en waar ik door ben beïnvloed,” zegt Reeves. “En bushido is zeker een thema in onze film – je weet wel, de code van de samoerai – dus van buitenaf voelt het als een geweldige fit, het idee van eer en opoffering. Er is zeker een sterke Japanse invloed.” Stahelski vat de nieuwe smaak van de serie kernachtig samen: “Als je Sergio Leone zou nemen en hem zou mixen met Kurosawa, dan is dat een soort John Wick 4.”
De invloeden van het westerngenre zijn altijd al aanwezig geweest in de John Wick-films, en zijn nog verder uitgebreid in hoofdstuk 4, waarin duelleren met een pistool wordt toegevoegd aan de rijk versierde mythologie van de serie. “Niets is persoonlijker dan een duel om geschillen te beslechten,” legt Stahelski uit. John ziet het als een manier om het gezag van de Hoge Tafel uit te dagen, maar loopt tegen een hiërarchieprobleem aan. “Je moet het recht om te duelleren verdienen,” vervolgt Stahelski. “Ten tijde van de middeleeuwse duels kon je niet buiten je klasse duelleren, dat is hoe ze macht gebruiken om te manipuleren. Ik vond dat een fascinerend idee om mee te spelen, een manier om een andere klasse in onze wereld te laten zien. En het is een knipoog naar alle grote westerns die er zijn.”
Wicks uitdaging aan de Hoge Tafel plaatst hem in het vizier van de Markies de Gramont, een “venijnig ambitieus” individu dat naam wil maken, gespeeld door Bill SkarsgÅrd. “The Marquis is een jonge man van onbekende afkomst die snel de ladder binnen de High Table heeft beklommen en god weet wat doet,” zegt SkarsgÅrd. “Ik heb hem altijd gezien als iemand uit de goot die nu geniet van de glitterpakken die hij draagt. Hij fungeert als de nieuwe sheriff die erop uit is om de wereld voor eens en altijd van John Wick te verlossen.”
De Markies belichaamt het “bureaucratische kwaad” van de Hoge Tafel door de willekeurige regels van een systeem af te dwingen en te manipuleren, ontworpen om John en anderen zoals hij onder de duim te houden. Hij mag dan geen fysieke partij zijn voor John Wick – laten we eerlijk zijn, wie is dat wel? – maar de vaardigheid van de Markies om deze regels in zijn voordeel te verdraaien, maakt hem tot een bedreiging die Wick niet zomaar kan bestrijden op de enige manier die hij kent. “John wordt oud en moe, de Markies biedt hem een uitweg,” plaagt SkarsgÅrd. “Degene zijn die Baba Yaga uiteindelijk doodt, zou zijn status en macht binnen de Hoge Tafel veiligstellen.”
De wereld van Wick
(Afbeelding credit: Lionsgate)
John is niet van plan om alleen aan de Hoge Tafel te gaan staan. Laurence Fishburne’s Bowery King is terug, en “helpt John Wick in de strijd tegen de Hoge Tafel op de meest verrukkelijke, onverwachte manier,” laat Fishburne doorschemeren. En natuurlijk is er Ian McShane’s Continental manager, Winston. Toen we Winston voor het laatst zagen, had hij net zijn oude vriend Jonathan neergeschoten, waardoor hij vanaf het dak van het Continental op straat viel. De trailer laat zien hoe Winston en Wick samenwerken, maar dat betekent niet per se dat ze bondgenoten zijn, plaagt McShane. “Natuurlijk spreken ze met elkaar, ze staan aan dezelfde kant… toch?”
Net zo complex is de relatie tussen Wick en Shimazu, een personage dat John al heel lang kent en dat deels dient als “uitnodiging om Johns achtergrond meer te verkennen”, aldus Hatten. Shimazu’s dochter, Akira, wordt gespeeld door singer/songwriter Rina Sawayama in haar eerste filmrol. Ze is een personage dat relatief nieuw is in de wereld van huurmoordenaars, maar wat ze mist aan ervaring maakt ze goed met haar gun(g)-ho enthousiasme, iets waar Sawayama zich in kon vinden als nieuwkomer in de filmwereld en John Wick. “De intensieve training is iets wat ik nog nooit eerder heb moeten doen en ik werd tot nieuwe grenzen gedreven, wat ik geweldig vond… hoewel het wel heel bruut was!” zegt Sawayama. “Het was een complete cultuurschok om aan de fysieke training te wennen, omdat het heel anders is dan choreo voor toneel en muziekvideo’s, en ook omdat elke opname ’s nachts plaatsvindt, dus je moet je geest trainen om op vreemde uren alert te zijn. Het was echt een ervaring, echt waar.”
De meest opwindende toevoeging aan de cast voor Chapter 4 is ongetwijfeld Hong Kong actie-icoon Donnie Yen als Caine. Lang voordat hij één was met de Force in Rogue One, was Yen al een pionier in de Aziatische actiecinema, door mixed martial arts en Wing Chun naar de mainstream te brengen. Het idee om Yen te casten in een rol die hem in direct conflict zou brengen met Wick kwam voort uit Stahelski en Yens wederzijds respect voor elkaars werk, waarbij Yen John Wick beschreef als “het Super Bowl concertpodium” van de westerse actiefilms, terwijl Stahelski Yen aanvankelijk een meer traditioneel Zatoichitype blinde zwaardvechter voorhield. “Donnie had zoiets van: ‘Ik snap waar je voor gaat, ik wil alleen niet de oude, blinde man met een wandelstok zijn.'” Stahelski grinnikt. “Hij kwam terug en zei: ‘Als het voor jou hetzelfde is, wil ik liever de coole man in het pak zijn… Het is John Wick. Het is een film in pak. Het is cool!’ Ik had zoiets van: ‘Weet je wat, Donnie? Je hebt helemaal gelijk!'”. Naast het Zatoichi-archetype was het personage van Chow YunFat in The Killer een inspiratiebron, net als beelden van Bruce Lee in een maatpak uit een oude screentest. “Caine is een oude vriend van John Wick – en ook een ex-moordenaar,” vertelt Yen over een personage dat verre van een kant-en-klare antagonist is. “Het meest bijzondere is dat hij een man is die zijn eigen gezichtsvermogen opgaf in ruil voor de veiligheid van zijn dochter.”
Sterfelijk gevecht
(Afbeelding credit: Lionsgate Pictures)
Zoals Hatten opmerkt: “Er zijn maar een paar acteurs in de wereld die op actieniveau een levensvatbare bedreiging voor [Reeves] kunnen vormen, en Donnie Yen is er daar één van.” Volgens stuntcoördinator en second unit director Scott Rogers brengt Yen “vechtcapaciteiten van ‘meesterniveau'” naar zijn films, wat betekent dat “hij geen acteur is die je voor elk specifiek gevecht moet trainen. Hij is een geweldige acteur die ook een getrainde vechter is. Zijn vermogen om de choreografie te verbeteren door zijn eigen creativiteit is van wereldklasse. Als je dat toevoegt aan de vele jaren John Wick-training die Keanu Reeves heeft geïnvesteerd, krijg je iets heel bijzonders.”
Reeves geeft grif toe dat “mijn lat bij lange na niet zo hoog ligt als die van Donnie Yen”, en voegt eraan toe dat “het geweldig was om zijn talent in levende lijve te zien”. Net als Reeves is Yen achter in de vijftig (Yen is in feite 59, terwijl Reeves een kwieke 58 is). Reeves beschrijft zichzelf als “ouder en niet veel wijzer” dan toen hij negen jaar geleden voor het eerst John Wick speelde, en beweert dat “John Wick: Chapter 4 de moeilijkste fysieke rol was die ik tot nu toe in mijn carrière heb gehad. Ze hebben me echt getraind om te kunnen beschikken over wat wij de gereedschapskist noemen.” Een belangrijk stuk gereedschap dat Reeves voor Chapter 4 moest aanscherpen, was zijn stuntrijden, omdat de film de auto-fu in show-stopstijl opnieuw in de serie introduceerde. “We hebben het autorijden naar een hoger niveau getild, waar ik echt van geniet,” zegt Reeves. “Er zijn 180’s, voorwaartse in achterwaartse 180’s, achterwaartse in voorwaartse 270’s, driften… Dus het was echt leuk om de kans te krijgen om die vaardigheden te leren en om te spelen.”
Iedereen die betrokken is bij het maken van de John Wick-films erkent dat een cruciaal element van hun succes is dat Reeves altijd zichtbaar in het middelpunt van de actie staat, en vaak volledige vechtscènes uitvoert in ongemonteerde wijde opnames zonder zich te kunnen verstoppen. Dit is iets wat het proces onnoemelijk ingewikkeld en uitdagend maakt – niet in de laatste plaats voor Reeves zelf – maar de resultaten spreken voor zich. “Over het algemeen zijn John Wick-films erg moeilijk vanwege het niveau van de actie en het feit dat iedereen die erbij betrokken is, wil dat Keanu Reeves in die actie zit,” zegt Rogers. “Dus je moet scènes ontwikkelen die fysiek binnen zijn bereik liggen.” Dat gold ook voor Chapter 4’s Arc de Triomphe autosequentie. “Dat was op een aantal manieren een uitdaging,” voegt Rogers toe. “Eerst en vooral wilden we dat de montage zou passen bij de rest van de film, zoals langere takes met [Reeves] die de actie uitvoert. We begonnen Keanu negen maanden van tevoren te trainen om zijn rijvaardigheden te ontwikkelen en vervolgens de scènes rond zijn sterke punten en vaardigheden te choreograferen. Daarna begonnen we een manier te ontwikkelen om het te filmen die meer zou lijken op een John Wick-gevecht dan op een standaard autosequentie.”
Stahelski is ervan overtuigd dat hij de meest toegewijde en capabele hoofdrolspeler in Hollywood heeft als het aankomt op actie, en dan met name autostunts. “Ik daag je uit om iemand te vinden, een willekeurig castlid in Hollywood – en ik reken alle grote namen mee – die beter kan rijden dan [Reeves],” zegt een geanimeerde Stahelski. “Ik zal de handschoen opgooien! Je kent de andere namen die ik opgooi, en ik durf te wedden dat Keanu ze allemaal kan overtreffen. Zoveel tijd steken we erin. Geen parachutespringen of base-jumping; ik kan die handschoen zeker niet opgooien. Maar in een voertuig is hij geweldig. En hij steekt er niet alleen op de set tijd in – hij steekt er ook de tijd vóór de ronde in.”
Uitbreidingspakket
(Afbeelding credit: Lionsgate Pictures)
Gezien het feit dat de John Wick-serie zowel kritisch als commercieel steeds beter is geworden, en er geen tekenen zijn dat het minder wordt, is het geen verrassing dat de wereld van Wick momenteel wordt uitgebreid. Later dit jaar komt The Continental uit, een miniserie van drie afleveringen die zich afspeelt in het gelijknamige hotel van de huurmoordenaar in New York, met Mel Gibson in de hoofdrol en Colin Woodell als een jonge Winston. Dan is er nog Ballerina, waarin Ana de Armas de hoofdrol speelt als een Ruska Roma-dansmoordenaar (zie pagina 39). Het is al bevestigd dat John Wick in de laatste zal verschijnen en met het personage van de Armas zal vechten.
Op een gegeven moment waren er zelfs berichten dat John Wick hoofdstuk 4 en 5 rug-aan-rug zouden draaien. Een vervolg op 4 is echter nog steeds niet officieel bevestigd, in ieder geval totdat het besproken wordt onder het genot van een glas Scotch in Tokio. “Je moet afwachten hoe het publiek reageert op wat we gedaan hebben,” zegt Reeves, die in zijn hele carrière keer op keer bewezen heeft dat hij weet hoe hij films moet uitkiezen waar het publiek zich in kan vinden. “De enige reden dat we de kans hebben gekregen om deze films te maken, is dat mensen het leuk vonden wat we gedaan hebben. Dus ik denk dat we moeten afwachten hoe het publiek erop reageert. Hopelijk vinden ze het leuk.” Wat betreft de beslissing om geen twee films achter elkaar op te nemen, is Stahelski ervan overtuigd dat hij de juiste beslissing heeft genomen.”
“Ik begrijp de mentaliteit om dat te doen. Ik heb deel uitgemaakt van een paar projecten die achter elkaar zijn opgenomen, helemaal terug naar de Matrixen,” merkte Stahelski op, die de beroemde rol van Reeves als Neo in de originele trilogie heeft gespeeld. “Maar ik groei veel tussen de films door. Hopelijk kijkt iemand die misschien niets anders te doen heeft in het weekend ooit alle vier de John Wicks, en ik wil graag denken dat de films niet alleen groter, maar ook beter worden, omdat ik tussendoor beter ben geworden. Het geeft je de tijd om adem te halen, onderzoek te doen, nieuwe ideeën te bedenken en verschillende dingen te proberen.”
Sinds hij zijn speelfilmdebuut maakte met de eerste film in 2014, heeft Stahelski als speelfilmregisseur uitsluitend gewerkt aan de John Wick-serie, maar hij heeft ook geprobeerd andere projecten van de grond te krijgen, waaronder een langverwachte reboot van Highlander. Als het aan de filmmaker ligt, richt hij zijn aandacht nu eindelijk op een niet-Wick project – Without Remorse opvolger Rainbow Six, met Michael B. Jordan in de hoofdrol. “Je moet mij en John Wick misschien een kleine pauze geven,” zegt Stahelski. “Vraag het me over een paar maanden; de komende week bid ik tot de filmgoden dat ik deze afmaak.”
Hoewel hij op het moment van dit gesprek nog geen afgeronde versie heeft gezien, is Reeves ervan overtuigd dat ze met dit nieuwste deel iets speciaals hebben neergezet; geen geringe prestatie gezien de spectaculaire staat van dienst van de serie. “John Wick: Chapter 4 is ons opus,” zegt hij zonder aarzelen, niet in staat om zijn enthousiasme in te houden. “Oh mijn god, het is te gek, man! Het is bananentaart!” John Wick mag dan wel vervelend zijn, maar Reeves weet als geen ander: no pain, no gain.
John Wick: Chapter 4 is nu beschikbaar om te streamen op Prime Video. Bekijk voor meer Wick ons stuk over het einde van John Wick 4 uitgelegd. Als u op de hoogte bent, bekijk dan onze gids met alle aankomende releasedata van grote films voor alles wat in 2024 en daarna uitkomt.