Jaren geleden stelde Game of Thrones-auteur George R.R. Martin de beroemde (nogal droge) vraag: “Wat was het belastingbeleid van Aragorn?”. Het is een amusante, zij het ietwat gemakkelijke opmerking over de oorsprong van de moderne fantasy, die ons helpt zijn eigen erkende benadering van het genre te concretiseren: postmodernistische, ethisch-grijze, deconstructivistische verhalen, geworteld in emotioneel realisme, historische legitimiteit en analogie.
Ondertussen heeft Final Fantasy 16 een scène waarin een demon en een feniks steeds grotere lasers gooien naar een foppish draak in de ruimte terwijl ze elkaar bemoedigende zinnen over saamhorigheid toeschreeuwen. Ik denk dat dit iets is waar we over moeten praten.
Een lied van Eikon vuur
(Afbeelding credit: Square Enix)WAT WEET JE?
(Afbeelding credit: Square Enix)
Final Fantasy 16 recensie: “Staat naast de groten van de serie”
Ik trek deze vergelijkingen niet zomaar – Final Fantasy 16 was vanaf het begin openlijk en duidelijk over het feit dat de belangrijkste inspiratiebron de tv-verfilming van Game of Thrones was. De hoofdontwikkelaars waren zelfs “verplicht” om naar de show te kijken (ik vraag me af of dat met opengeknepen ogen moest, alsof ze de Ludovico-behandeling ondergingen), zoals serieproducent Naoki Yoshida vrolijk toegaf in een interview met Eurogamer. Daar valt niets op aan te merken – er is niets mis met inspiratie opdoen, en er zijn zeker slechtere bronnen om uit te putten, ervan uitgaande dat de Blu-Ray spelers van de teams allemaal gesmolten zijn voordat ze voorbij seizoen zes zijn.
Toch kun je die inspiratie absoluut aan het werk zien in FF16. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: Clive is eigenlijk Jon Snow met een vernederende naam: de norse, onzekere, ruigharige op één na beste zoon van een lord, opgezadeld met een beschamende afkomst die zijn moeder van streek maakt, gevolgd door een grote wolf en uiteindelijk weggestuurd om in een afgelegen hel te gaan vechten als onderdeel van een afgekeurde militaire groep die letterlijk uit “bastaarden” bestaat.
Ondertussen wordt de norse en brave vader al vroeg gedood omdat hij te nors en goed is, en verandert Clive’s moeder snel in een personage dat het best omschreven kan worden als “we hebben Cersei Lannister in huis”, dat staat voor een rijke familie van rijke blonde aristocraten die rondsluipen in de hoofdstad van het rijk. En dat niet alleen, we hebben ook een echte acteur uit Game of Thrones, want Ralph Ineson duikt op als de leider van de wettelijk onderscheiden Brotherhood Without Banners in dit spel! Het lijkt wel een spelletje Waar is Waldo.
Als je Game of Thrones speelt…
(Afbeelding credit: Square Enix)
Of u dit alles nu ziet als respectvol eerbetoon, oppervlakkige nabootsing, waardige inspiratie, of gewoon opportunistisch inspringen op een bandwagon, het werkt niet als eenvoudig narratief vlees. Martin schrijft zeker niet zonder gebreken, maar over het algemeen verkoopt hij zijn wereld door zich volledig in te zetten voor de smerigere, gemenere elementen en die constante grijze moraal, en door de lastige gevolgen van belangrijke gebeurtenissen te omarmen – nogmaals, wat was het belastingbeleid van Aragorn? Gebeurtenissen in de wereld van Martin hebben rimpelingen die naar buiten resoneren, en goed of slecht zijn of een belangrijke figuur zijn is minder essentieel dan gewoon de mechanismen begrijpen van hoe die wereld werkt.
Final Fantasy 16 heeft niet zo’n geduld, of, om het bot te zeggen, niet zo’n volwassenheid. De gebeurtenissen zijn bijna altijd groot, alleenstaand en hebben alleen de juiste gevolgen voor de hoofdrolspelers. Je zou denken dat de voortdurende vernietiging van moederkristallen en goddelijke Dominanten grote gevolgen zou hebben voor de wereld, maar Valisthea blijft grotendeels statisch en passief, en de bevolking is tevreden met het feit dat ze braaf en volgzaam zijn totdat er een Hoofdpersonage opduikt en iets doet. Op een gegeven moment vernietigen Clive en de Titaan Eikon ongeveer het halve land in een bijna apocalyptische vechtpartij, en hoewel het visueel spectaculair is, geloof ik niet dat er daarna nog over gesproken wordt.
En dit alles wordt zeker niet geholpen door het feit dat FF16 een aantal van de moeilijkere thema’s van GoT oppikt – slavernij en geboorterecht, onder andere – maar niet de intelligentie of moed heeft om er echt iets zinnigs over te zeggen, waardoor ze ongemakkelijk in de lucht blijven hangen. Het onderscheid tussen werkelijke volwassenheid en “volwassen thema’s” kan niet duidelijker zijn.
… Je wint of je sterft
(Afbeelding credit: Square Enix)
“Het resultaat is behoorlijk schamel, vooral wanneer het complexe politieke drama halverwege wordt opgegeven en het gewoon weer gaat over een speciale held met een gênant kapsel die vriendschap gebruikt om god te doden.”
Terugkijkend naar dat Eurogamer-interview, valt het me op dat Naoki Yoshida vreemd genoeg vaag was over waarom ze zoveel uit GoT haalden, behalve dat de westerse fantasie “veel mensen aanspreekt”. Er worden geen thema’s of bredere literaire ideeën genoemd, alleen het vage idee dat mensen dit soort dingen nu leuk vinden – of in ieder geval zo’n vijf jaar geleden, toen de productie van FF16 begon. Het eindresultaat voelt dan ook aan als een standaard Final Fantasy-complot dat af en toe uit het niets “FUCK!” roept als het bang is dat mensen denken dat het niet voor volwassenen is.
Je hoeft geen complexe, uitdagende verhaallijnen te maken zoals Game of Thrones, en je hoeft ook geen traditionele, heroïsche fantasy te maken zoals Lord of the Rings of… nou ja, Final Fantasy. Beide keuzes zijn volkomen geldig, maar FF16 benadert de eerste als de tweede, en het resultaat is behoorlijk mager, vooral wanneer het complexere politieke drama halverwege duidelijk wordt opgegeven en het gewoon weer gaat over een speciale held met een beschamend kapsel die vriendschap gebruikt om god te doden. Als u op zoek bent naar een geweldig fantasy-spel dat voortborduurt op de nalatenschap van George R.R. Martin, dan kunt u het beter bij Elden Ring houden.
Hier zijn 25 van de beste RPG’s die u nu kunt (en zou moeten) spelen