In Under the Skin sluipt een mooie vrouw door de straten van Glasgow vanaf de bestuurdersstoel van een busje. Mannen kijken één keer naar haar in een jas van imitatiebont en koraalkleurige lippenstift en vinden haar ongevaarlijk. Ze stappen zonder aarzelen in als ze hen een lift aanbiedt, zonder te beseffen dat ze op het punt staan een gruwelijk einde te vinden in een buitenaardse leegte. Ze hoeft niet te jagen – de mannen komen naar haar toe.
Die vrouw, die alleen de naam Female draagt, wordt gespeeld door Scarlett Johansson. De rol was een verandering van tempo voor de acteur, die rond dezelfde tijd ook gezinsvriendelijke Hollywood-films als The Avengers en We Bought a Zoo uitbracht.
Under the Skin was daarentegen een onafhankelijke Britse film met een cast van voornamelijk niet-acteurs in tegenstelling tot A-listers als Matt Damon en Robert Downey Jr. De film ging op 29 augustus 2013 in première op het Telluride Film Festival en werd begin september meteen vertoond op het filmfestival van Venetië, waar de film gemengde reacties kreeg.
“Het was een van de slechtste screenings die ik ooit heb bijgewoond; het was de enige keer dat het publiek een film uitjoelde,” herinnerde Alberto Barbera, artistiek directeur van het festival, zich in een recent interview. “Scarlett was bijna in tranen en ik probeerde haar te zeggen: ‘Maak je geen zorgen, mettertijd zal de film erkend worden.'” Het was ook een box office bom, die wereldwijd $7 miljoen opbracht tegen een budget van $13 miljoen.
Barbera had echter gelijk, en Under the Skin kreeg lovende kritieken: de London Film Critics Circle riep de film uit tot Britse film van het jaar, The Guardian beschouwde de film als de vierde beste film die sinds 2000 was uitgebracht, en de film verdiende een plaats op de longlist van de beste films aller tijden van Sight & Sound.
(Afbeelding credit: StudioCanal/A24)
Regisseur Jonathan Glazer speelde in op Johansson’s status als sekssymbool uit de jaren ’00 en ondermijnde onze verwachtingen – wanneer de vrouw zich uitkleedt en nietsvermoedende mannen naar hun dood lokt, is het stil en verontrustend. Ondanks de schijn van verleiding is er niets seksueels aan haar naakte lichaam. Johansson’s optreden is rustig, maar niet leeg – dit personage zou in minder capabele handen zielloos kunnen aanvoelen.
Haar zoektocht naar een prooi blijkt echter onhoudbaar. In een van de meest huiveringwekkende momenten van de film verdrinkt een koppel in de wilde grijze zee terwijl ze hun hond proberen te redden, en hun achtergelaten baby jammert, ongehoord, op het lege strand. De vrouw loopt langs het kind terwijl ze het lichaam van een zwemmer ophaalt die probeerde te helpen maar faalde, schijnbaar zonder het te horen, maar het is een moment dat een keerpunt voor haar blijkt te zijn. Ze laat haar volgende slachtoffer gaan en verlaat Glasgow voor het Schotse platteland.
Ze waagt zich aan het menselijk leven, maar dat blijkt niet vruchtbaar – als ze chocoladetaart probeert te eten, moet ze overgeven. Als ze probeert seks te hebben met een man die haar onderdak en gezelschap biedt, houdt ze hem tegen voordat de daad voltooid kan worden. Ze wordt geplaagd door herinneringen dat ze geen mens is en het ook nooit zal worden. Maar terwijl plezier haar ontgaat, beschermt haar anders-zijn haar niet tegen de gevaren van onze soort.
Terwijl de film opent met het levenloze lichaam van een vrouw die wordt uitgekleed om de Female van menselijke kleding te voorzien, eindigt de film met de menselijke huid van de Female die van haar buitenaardse lichaam wordt gerukt door een man die haar kwaad wil doen. Dit alles heeft een afschuwelijk gevoel van onvermijdelijkheid, geholpen door de score van Mica Levi, die zo gespannen is dat het ongemakkelijk wordt, met strijkers in een uitzinnig crescendo dat grenst aan overweldigend. Uiteindelijk maakt het niet uit wat er onder de huid van de vrouw zit: ze kan niet ontsnappen aan de momenten van pijn, vreugde en angst die de menselijke ervaring onderstrepen. Johansson weet al deze emoties zorgvuldig, rustig en hartverscheurend in te pakken – het is allemaal gloednieuw voor de Female, en daar twijfelen we geen seconde aan.
Bekijk voor meer kijkinspiratie onze selectie van de andere beste sciencefictionfilms aller tijden.