Waar hebben we het over als we het over Tomb Raider hebben? Toen ik in de jaren ’90 en begin jaren ’00 opgroeide, hadden mijn vrienden het meestal over twee dingen: de butler in de vrieskist van Croft Manor laten vallen of de enorme veelhoekige borsten van Lara. Desondanks was er iets anders aan mijn reactie op Lara. Aantrekkingskracht, redeneerde ik toen, pas later kwam ik tot inkeer en accepteerde ik het gevoel als verlangen. Ik wilde niet bij Lara zijn. Ik wilde haar zijn.
In de huidige wereld van Aloys, Ellies en Faith Connors is het makkelijk om te vergeten hoe weinig speelbare vrouwelijke hoofdrolspelers er in 1996 bestonden. Natuurlijk was er Samus, en Jill Valentine van een half jaar eerder, maar dat waren uitzonderingen op de regel. En, laten we eerlijk zijn, geen van hen veroverde de tijdgeest zoals Lara.
Ze was een beroemdheid, sierde de covers van tijdschriften, kreeg haar eigen glimmende Hollywood-verfilmingen en verkocht talloze producten. Ik kon mijn vader niet eens vergezellen naar een Land Rover show zonder iemand te zien die verkleed was als Lara en aangestaard werd door een beige massa mannen van middelbare leeftijd. Voor een kind van de jaren ’90 was ze totemisch, een echt baken van vrouwelijkheid. Maar ik was me er terdege van bewust dat ze zoveel meer was. Lara was, is, intelligent en bekwaam, charismatisch en onafhankelijk, en eigenwijs tot op het bot. Voor een gesloten transmeisje als ik was ze een voorbeeld.
Door Croft aanbeden
(Afbeelding credit: Eidos)CAVE REVIEWS
(Afbeelding credit: Square Enix)
De originele Tomb Raider-trilogie wordt geremasterd voor de Nintendo Switch
Als kind dat verstoken was van spelconsoles, richtte ik me op mijn pc en bezocht ik koopjesbakken voor mijn fix. Jaren nadat mijn vrienden geen tombes meer wilden plunderen, herontdekte ik de originele games. Ik keek niet alleen maar toe hoe anderen speelden, deze keer was ik Lara Croft. Ik kan me nog steeds het gefladder in mijn maag herinneren, de geslachtseuforie, van de uren die we doorbrachten op exotische locaties over de hele wereld.
Ik was een pre-tiener toen Angel of Darkness uitkwam, maar ik kan me nog levendig herinneren hoe ik me voelde toen ik naar de cover van het spel keek. Ik voelde me gezien. Er was hetzelfde verlangen, dezelfde kick om mijn innerlijke ik zo zelfverzekerd, zo krachtig te zien. Die herinnering blijft krachtig en aanwezig, en ondanks alle fouten van het spel, koester ik het daarom.
Toen ik begin 20 was, was ik een echte verzamelaar geworden en kocht ik originele dozen van de spellen en alle andere merch die ik te pakken kon krijgen. Ik ging weer zitten om de eerste paar spellen te spelen en stapte tegelijkertijd in de Tomb Raider reboot in 2013. Hoewel er geremasterde varianten van de originespellen op komst zijn, is het deze jongere, meer genuanceerde kijk op Lara die de franchise de afgelopen tien jaar heeft geleid – van de Alicia Vikander-versie in 2018 tot de recente Netflix-animatie en de aanstaande live-actieserie van Phoebe Waller Bridge.
In het discours werd dit destijds uitgeroepen als een overwinning voor het feminisme, omdat wat eerder werd gezien als lege eye candy werd veranderd in een complex en volledig afgerond hoofdletter-C personage. Maar wat mij betreft was Lara dat altijd al geweest. Begrijp me niet verkeerd, ik ben helemaal voor de inzendingen uit het ‘Survivor’-tijdperk, maar Lara was zo groot of klein als de speler bereid was om te investeren. Als je alleen maar T en A zag, zag je natuurlijk alleen maar iets ‘voor de jongens’. Deze manier van denken sluit ook de echte en essentiële bijdrage van vrouwen vanaf het begin van Lara Croft uit; vrouwen zoals Vicky Arnold, die de scripts voor de eerste drie games schreef, naast de achtergrondverhalen in de handleidingen.
(Afbeelding credit: Crystal Dynamics)
“Maar voor transvrouwen zoals ik betekent Lara de wereld.”
Luister, ik weet dat ze ontworpen is door een blanke cis-man. Ik weet dat ze oorspronkelijk Latijns-Amerikaans moest zijn, een beslissing die werd afgewezen omdat een vrouwelijke hoofdrolspeler blijkbaar al een commercieel risico genoeg was. Ik weet dat een franchise die gebouwd is rond het stelen van artefacten van inheemse culturen op zijn zachtst gezegd problematisch is. Maar voor transvrouwen zoals ik betekent Lara de wereld.
Nostalgie is een woord dat tegenwoordig veel gebruikt wordt, door elkaar gebruikt om alles te beschrijven dat een zweem van kindertijd met zich meedraagt. Maar nostalgie in de ware zin van het woord gaat gepaard met pijn en verlangen. Als ik denk aan het spelen van Tomb Raider, denk ik aan het pure plezier dat ik voelde om als vrouw te bestaan, al was het maar in een digitale omgeving. Maar ik herinner me ook hoeveel lange jaren er voor me lagen, de strijd die nog moest komen. Ik kwam pas op 31-jarige leeftijd officieel uit de kast. Er zijn een heleboel vrouwen die mij geïnspireerd hebben, maar geen enkele lijst zou compleet zijn zonder Lara Croft en hoe zij mij geholpen heeft om verder te kijken dan mijn eigen grenzen.
Wilt u meer Lara in uw leven? Hier zijn 10 van de beste Tomb Raider games die op dit moment grotten plunderen