Het is nog maar begin februari, maar de engste film van het jaar is er al – en het is waarschijnlijk niet wat u verwacht. Vergeet de traditionele horrorfilms, van Blumhouse’s nieuwste Imaginary tot Robert Eggers’ aankomende vampierverhaal Nosferatu. De angstaanjagendste film van 2024 zal ongetwijfeld The Zone of Interest zijn, de nieuwe film van regisseur Jonathan Glazer, die eerder al het publiek de stuipen op het lijf joeg met zijn sciencefictionthriller Under the Skin onder leiding van Scarlett Johansson.
Als u überhaupt bekend bent met die film, dan weet u dat Glazer als filmmaker altijd genres heeft weten te doorkruisen. Under the Skin is een roadmovie, een sci-fi, een horror, een thriller, een verkenning van vrouwelijke seksualiteit, een blik op genderverhoudingen en nog veel meer – het tart het genre. Glazer deed hetzelfde met de anti-heldenfilm Sexy Beast en zijn drama Birth uit 2004, dus het mag geen verrassing zijn dat er genoeg lagen te ontdekken zijn in zijn nieuwe werk The Zone of Interest, dat wordt aangeprezen als een historisch drama dat losjes gebaseerd is op de gelijknamige roman van auteur Martin Amis.
Spotlight op groot scherm
Schijnt een licht op de onder-de-radar bioscoopreleases waar u vanaf moet weten, met elke vrijdag een nieuw artikel
De film begint met het echtpaar Rudolf (Christian Friedel) en Hedwig (Sandra HÜller) en geeft ons een beeld van het alledaagse huiselijke leven van een gewoon stel. Er groeien bloemen in hun tuin, Rudolf probeert promotie te maken op zijn werk, Hedwig heeft het over zomerfeestjes met vrienden en hun kinderen spelen vrolijk met nieuw speelgoed. Het lijkt allemaal normaal – en dat is ook zo. Maar daar liggen de verschrikkingen.
Terwijl Rudolf en Hedwig doorgaan met hun alledaagse leven, gebeuren er achter de schermen de meest gruwelijke dingen. Verscholen achter de hoge muren naast hun idyllische huis ligt Auschwitz, het concentratiekamp waar Rudolf als hoge Nazi-officier toezicht op houdt. Slechts enkele meters verwijderd van waar hij zijn gezin opvoedt, vinden de meest kwaadaardige gruweldaden uit de geschiedenis plaats. En als dat alleen van The Zone of Interest nog geen horrorfilm maakt, dan weet ik het ook niet meer.
Een blind oog
(Afbeelding credit: A24)
Net als bij meer traditionele horrorfilms liggen de verschrikkingen in The Zone of Interest op de achtergrond van wat we zien, op de loer in de schaduwen. Zwarte rookwolken vervuilen de blauwe zomerlucht, drukke treinen vol gezichtsloze Joodse families rijden voorbij en in de verte klinkt gedempt geschreeuw. In recensies is veel aandacht besteed aan de indrukwekkende soundscape van The Zone of Interest, en daar is een goede reden voor. De beklemmende score van Mica Levi en het griezelige geluidsontwerp van Johnnie Burn sturen rillingen over de ruggengraat, met een voorgevoelige stilte die soms hard wordt doorgeprikt, waardoor u bijna fysiek op uw stoel schudt.
Af en toe is er een meer expliciete knipoog naar het kwaad dat de familie schaamteloos negeert – in één scène vraagt Hedwigs moeder zich bijvoorbeeld af of een Joodse vrouw die ze ooit kende nu achter de muren van het kamp zit. Maar zoals met al deze momenten is het vluchtig, want het gesprek gaat snel verder met het feliciteren van Hedwig met haar weelderige leven. Natuurlijk heeft deze luxe een prijs: het leven van miljoenen Joden. Niet dat Hedwig dat erg vindt.
In het volle zicht
(Afbeelding credit: A24)
Glazer begrijpt dat het meest angstaanjagende aspect van deze situatie de weigering van de familie HÖss (die levensechte figuren waren) is om te erkennen wat er naast hen gebeurt – voor hen is het een heel ander universum dat ver, ver weg ligt. De camera laat nooit zien wat er achter die poorten van de hel gebeurt, neemt ons nooit mee voorbij de muren van Hedwigs bloeiende tuin – maar waarom zou dat ook, als Rudolf en zijn familie zelf een oogje dichtknijpen? De familie nodigt ons niet uit om te kijken. In plaats daarvan werkt de film bijna als een homevideo, waarin alleen wordt vastgelegd wat zij willen zien.
Maar terwijl horrorfilms meestal opbouwen naar de uiteindelijke onthulling van het monster dat aan de basis ligt van het kwaad, doet The Zone of Interest dat niet, omdat dat gewoonweg niet nodig is. Het monster is de hele tijd al te zien, gedijt in het volle zicht en voedt zich met alle pijn. En dat is zeker verontrustender dan al het andere dat we dit jaar op het scherm zullen zien.
The Zone of Interest is nu verkrijgbaar in de Britse en Amerikaanse bioscopen. Bekijk voor meer spookfilms onze aanbevelingen van de beste horrorfilms aller tijden.
Houd uw ogen open voor het volgende artikel in onze serie Big Screen Spotlight, onze gids voor wat u in de bioscoop zou moeten bekijken.